İndi tez-tez Suriyada ölən azərbaycanlılar barədə
xəbərlər eşidirik. Uzun illər ərzində döyüş xəbərlərinə yadırğamış
azərbaycanlılar üçün bu xəbərlər üzücü olduğu qədər də anlaşılmaz
görünür. İlk ağla gələn və geniş yayılmış münasibət budur ki, sənin
nə işin var idi Suriyada? Yaxud Qarabağı qoyub, Suriyaya niyə
gedirlər?
İlk baxışdan normal görünə bilən bir reaksiyadır. Ancaq
gerçəklikdəsə belə yanaşma heç də baş verənlərə ədalətli və
obyektiv qiymət sayıla bilməz. Nəyə görə? Çünki artıq motivindən
asılı olmayaraq, biz azərbaycanlılar üçün insanların şüurlu şəkildə
qərar qəbul edərək döyüşə getməsi bir qədər anlaşılmaz, hətta
anormallıq sayılır. Axı biz başımızı aşağı salıb ətrafda nə baş
verməsindən asılı olmayaraq bir tikə çörək qazanmağı həyat tərzinə
çevirmiş bir xalqıq.
Ona görə də bu həyat fəlsəfəsinə uyğun gəlməyən olayları
səbəbinə belə varmadan ağ-qara məntiqi ilə pisləməyi adət halına
gətirmişik. Burada məsələ ilk növbədə səhv və ya doğruluğundan
asılı olmayaraq, insanların qəbul etdiyi dəyər, inandığı həqiqət
yolunda ölümü belə gözə almasıdır. Bu gerçəkliyin qarşısını isə
inzibati güclə almaq mümkün deyil.
Qarabağ kimi dərdi olan bir ölkə üçün belə bir hissin yaşaması
olduqca önəmlidir. Demək, məsələnin problemli tərəfini nəticədə
deyil, ideya, əqidə ehtiyacı olan insanların mənəvi və inam
ehtiyacının vaxtında doğru istiqamətləndirilməməsində axtarmaq
gərəkdr. Əgər biz İslamı gerçək mahiyyətinə uyğun təbliğ etmək və
insanlara çatdırmaq siyasətini qura bilmiriksə, bu halda adamların
kənardan ixrac olunan təriqətlərin təsiri altına düşməsi də
qaçılmaz olacaq. Bundan sonra isə iş çətinə düşür və belə
insanların qarşısını inzibati yolla kəsmək istənilən nəticəni
vermir. Ona görə də etiraf etmək gərəkdir ki, bu gün insanlarımızın
kənar təriqətlərin əsgərinə çevrilməsinin səbəbi ilk növbədə İslam
dininə münasibətdə buraxılan yanlışlar, cəmiyyətimizin mənəvi
mühitindəki boşluqlardır.
İslamı yas mərasimlərinin çadırlarından çıxarmayınca, ona nəzir
biznesi kimi baxılmasının, cəmiyyətdəki ədalətsizlikləri aradan
qaldırıb insanlarımızın təriqətlərdə özlərinə rahatlıq tapmasının
qarşısını almayınca, bizi irəlidə hələ çox təhlükələr gözlədiyini
unutmamalıyıq.
Suriyada döyüşənlərin niyə Qarabağda döyüşməməsi məsələsinə
gəldikdə isə məncə, ilk qınanılan Suriyaya gedənlər yox, onların
Qarabağa getməməsinin səbəbi olmalıdır. 20 illik atəşkəs dönəmində
ermənilər təkcə silahlı birləşmələrlə Qarabağı, ona bitişik
rayonları əldə saxlamırlar, həm də orda məskunlaşma siyasəti
aparırlar. Buna qarşılıq biz də olanları, başımıza gətirilənləri
seyr etməklə məşğuluq. Rəsmi olaraq atəşkəs olsa da, nə mane olurdu
ki, bütün Qarabağ əraziləri boyu geniş partizan hərakatı başlasın.
Relyefinə, hər dərə, təpəsinə bələd olduğumuz işğal altındakı
torpaqlarımızda illər uzunu davam edən partizan hərakatı olsaydı,
bu gün kim bilir Qarabağdakı bitib-tükənməyən itkilərə görə
Ermənistanın daxilində necə böyük narazılıqlar, etirazlar
başlanmışdı.
Bu işğalın bədəlini ermənilərə ödətməyincə, ATƏT-in Minsk
Qrupunun nağılları ilə itirdiyimiz torpaqlara yadlaşmaqda davam
edəcəyik.