Hazırda dollarla olan kredit
borcları ilə bağlı məsələdə yaranmış problemi aradan qaldırmaq üçün
iki mühüm metoddan istifadə edilə bilər.
Bu sözləri Axar.az-a açıqlamasında iqtisadçı alim Vüqar Bayramov
deyib. Ekspert Mərkəzi Bankın üzən məzənnə siyasətinə keçməsindən
sonra dollarla götürülən kreditlərin qaytarılması məsələsində
güzəştin vacibliyini bildirib:
"Bununla bağlı fərqli ölkələrdə müxtəlif modellər var. Bu ilin
əvvəlində 10000 dollar kredit götürən vətəndaşın kreditinin həcmi
manatla ifadədə 7800 manat idisə, hazırda bu məbləğ 15550 manatdan
artıqdır. Praktik olaraq nəzərə alaq ki, bu müddət ərzində heç bir
sektorda əmək haqlarının iki dəfə artımı müşahidə edilməyib.
Deməli, bu halda xarici valyuta ilə kredit götürənlərin
əksəriyyətinin ödəmə qabiliyyəti zəifləyəcək. Çünki gəlirlərlə
xərclər arasında kəskin fərq yaranıb. Bu baxımından Mərkəzi Bank
məsələyə müdaxilə edə bilər".
İqtisadçı dövlət tərəfindən məsələyə müdaxilədə iki mühüm metod
təklif edib:
"Birincisi, Qazaxıstanda olduğu kimi, kompensasiya mexanizmindən
istifadə edilə bilər. Yəni devalvasiya əsasında yaranan fərq MB
tərəfindən qarşılanmalıdır. Belə ki, fərq hesablanır və dövlət
tərəfindən birbaşa banklara kompensasiya edilir. Vətəndaş isə
kreditini əvvəlki məzənnə ilə ödəyir. Dollarla olan kreditlərin
həcminin 7 milyarddan artıq olduğunu nəzərə alsaq, bütün xərclərin
dövlət tərəfindən qarşılanması indiki məqamda mümkünsüz görünür.
Ona görə digər, daha real varianta baxmaq lazım gəlir".
V.Bayramov real təklif kimi Rusiya mexanizmindən istifadəni
görür:
"Rusiyada xarici valyuta ilə kredit götürənlərə güzəşt dövrü
verildi. Vətəndaş isə 5 il müddətində kreditini hissə-hissə
qaytarır. Bu, daha real güzəşt variantıdır".
Ekspertin sözlərinə görə, bu məsələdə qərarsızlıq olarsa,
2016-cı ildə banklarda ciddi problemlər yaranar:
"Banklar süni şəkildə problemli kreditlərin qeydiyyat müddətini
uzada bilər. Ancaq bu müddətdə problemli kreditlərin həcmi artacaq,
bankların gəlirlilik səviyyəsi kəskin aşağı düşəcək. Bu isə bir
neçə həssas bankın müflis olmasi ilə nəticələnəcək".